Dyrektywa Seveso III
Opracowywanie dokumentacji związanej z funkcjonowaniem zakładów zwiększonego ryzyka (ZZR)
i zakładów dużego ryzyka (ZDR) powstania poważnej awarii przemysłowej w szczególności:
- Zaliczenie zakładu do ZZR lub ZDR,
- Zgłoszenie zakładu właściwym organom,
- Opracowywanie Programu Zapobiegania Awariom,
- Opracowywanie Wewnętrznych Planów Operacyjno-Ratowniczych,
- Opracowywanie Raportu o Bezpieczeństwie.
Zgodnie z definicją zawartą w Dyrektywie Seveso III poważna awaria jest to zdarzenie, takie jak poważna emisja, pożar lub wybuch, do którego doszło w wyniku niekontrolowanych zdarzeń
z udziałem jednej lub kilku substancji niebezpiecznych mający miejsce podczas eksploatacji zakładu objętego niniejszą dyrektywą i stwarzające poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub środowiska o skutkach natychmiastowych lub powstaniu takich skutków z opóźnieniem na terenie zakładu lub poza nim. Dyrektywa SEVESO III została wprowadzona w 2015 roku do polskiego prawa Ustawą Prawo Ochrony Środowiska.
W Polsce obowiązuje system przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym określony w Ustawie Prawo ochrony środowiska składający się z szeregu procedur. Wymagania szczegółowe niektórych procedur zostały zawarte w przepisach wykonawczych do ustawy.
Główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym w Polsce.
Na samym początku należy określić czy dany zakład stwarza zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii przemysłowej. Do tego celu służą odpowiednie przepisy wykonawcze do Ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie zaliczenia zakładu do kategorii zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii. Wynik pozytywny takiego zaliczenia oznacza, że dany zakład należy zgłosić do odpowiednich organów (dotyczy obydwu rodzajów zakładów tj. zakładu zwiększonego ryzyka – ZZR i zakładu dużego ryzyka – ZDR. Zakład zakwalifikowany do ZZR lub ZDR, na mocy uregulowań prawnych, zobowiązany jest do przygotowania programu zapobiegania awariom (PZA), który następnie należy wdrożyć w życie za pomocą systemu zarządzania bezpieczeństwem (SZB) (również oba typy zakładów). Dla zakładu dużego ryzyka należy opracować raport o bezpieczeństwie (RoB), który należy przedłożyć komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej oraz Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Ostatnim elementem systemu są wewnętrzne plany operacyjno-ratownicze (WPOR) sporządzone przez zakład o dużym ryzyku i przedkładane komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej oraz zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze (ZPOR) opracowywane przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej na podstawie przedłożonych przez zakład dokumentów w szczególności PZA, RoB, WPOR. Wszystkie dokumenty powinny być na bieżąco aktualizowane, a wewnętrzne i zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze sprawdzane poprzez organizację ćwiczeń w zakresie realizacji zawartych w planach procedur.
Najważniejsze akty prawne:
[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; Obwieszczenie Marszałka Sejmu
Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 26 sierpnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
ustawy – Prawo ochrony środowiska. (Dz.U. 2013 poz. 1232 z późn. zm);
[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli
zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca,
a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE. Dz. Urz. UE L 197 z 24.07.2012, s. 1 – 37
[Dyrektywa Seveso III];
[3] Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości
substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do
zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej (Dz.U.2016 poz. 138);
[4] Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie raportu
o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku. (Dz.U. 2016 poz. 287);
[5] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 czerwca 2016 r.
w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze
(Dz.U. poz. 821);
[6] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r.
w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2015 poz. 2145);